การก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย
ขอมมีอำนาจในการปกครองดินแดนไทย
สุโขทัยมีฐานะเป็นเมืองที่รวมกับศรีสัชนาลัย
เรียกว่า เมืองหรือแว่นแคว้นสุโขทัย เจ้าเมืองคือพ่อขุนศรีนาวนำถมเป็นเจ้าเมือง
เป็นประเทศราช (เมืองขึ้น) ของอาณาจักรขอม (เขมร)แต่ปกครองอย่างละมุนละม่อม
หลังพระเจ้าชัยวรมันที่7สิ้นพระชนม์
ขอมจึงเริ่มเสื่อมใช้ระบบเครือญาติผูกมิตรโดยการแต่งตั้งบุตรพ่อขุนนาวนำถม คือ
พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด ให้เป็น “ ขุนศรีอินทรบดินทร์ทราทิตย์ ” มอบพระขรรค์ไชยศรี เป็นเครื่องแสดงอำนาจ
แล้วยังแถมพระราชธิดาขอม “ สิงขรมหาเทวี ” ให้อภิเษกด้วย
จุดพลิกผันที่ทำให้คนไทยตั้งตัว
พ่อขุนนาวนำถมสิ้นพระชนม์
ข้าหลวงขอม ชื่อ“ ขอมสบาดโขลญลำพง ” ยึดสุโขทัย พ่อขุนผาเมือง(ราด)+พ่อขุนบางกลางหาว(บางยาง)
เพื่อนกันร่วมกันขับไล่ ตั้งตนเป็นอิสระ
พ่อขุนบางกลางหาวขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์ใช้ชื่อ
พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
ในที่สุดก็สถาปนาอาราจักรสุโขทัยโดยมีแว่นแคว้นอื่นๆมาสวามิภักดิ์
ขอมเสื่อมอำนาจลงเรื่อยๆ
- ต้องคอยสู้รบกับมองโกลที่มารุกราน
-
รบกับพวกจามปา(ตอนใต้เวียดนาม)เสียคน+เงิน
- สร้างปราสาทหินมากเกินไป
-
ประชาชนไม่สนับสนุนเนื่องจากนโยบายเรื่อง เกณฑ์ไปรบกับการก่อสร้าง
รายนามพระมหากษัตริย์ที่ปกครองอาณาจักรสุโขทัย
1. พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ 1792-???
- สถาปนาสุโขทัย+ราชวงศ์พระร่วง
- นามเดิม พ่อขุนบางกลางหาว
- โอรส 3(องค์ใหญ่,พ่อขุนบานเมือง,พ่อขุนรามคำแหง)ธิดา
2(ไม่ปรากฏนาม)
2. พ่อขุนบานเมือง ????-1822
3. พ่อขุนรามคำแหงมหาราช 1822-1841
- นามเดิม พระราม อายุ19 ไปช่วยพระบิดารบกับขุนสามชน เจ้าเมืองฉอด ชนช้างชนะได้พระราชทานนาม
พระรามคำแหง
- ส่งเสริมการค้า
ไม่เก็บจังกอบ (ค่าผ่านด่าน)
- สร้างเขื่อนเก็บน้ำ
ทำนบพระร่วง (สรีดภงส์ )
- เป็นทั้งนักรบ
(ขยายอาณาเขตกว้างที่สุด)
- นักปกครอง(เอาใจใส่ประชาชน
แขวนกระดิ่งร้องทุกข์)
- นักทูต
(กระชับมิตรดินแดนใกล้เคียง)
- นักปราชญ์
(ประดิษฐ์อักษรลายสือไท 1826 บำรุงศาสนา
สร้างแท่นมนังคศิลาบาตร และศาลาพระมาส ให้ภิกษุแสดงธรรมในวันพระ
และอบรมขุนนาง+ประชาชนวันธรรมดา)
4. พระยาเลอไทย 1841-????
เมืองต่างๆแยกตัวเป็นอิสระ
5. พระยางั่วนำถม ????-1890
- เป็นอนุชาของพระเจ้าเลอไทย
- หลังสิ้นพระชนม์เกิดการแย่งชิงอำนาจ
6. พระมหาธรรมราชาที่1
(พระเจ้าลิไทย) ลือไทย 1890-1911/1916
- โอรสของพระยาเลอไทย
- 1893
พระเจ้าอู่ทองสถาปนาอยุธยา เป็นอิสระจากสุโขทัย
- ปราบจลาจล+รวบรวมเมืองต่างๆที่แยกไป
ได้เกือบครึ่งของพ่อขุนรามคำแหง
- ปกครองแบบธรรมราชา -
ทศพิธราชธรรม
- ปกครองด้วยธรรมานุภาพ(พระคุณ)มากกว่าเดชานุภาพ(พระเดช)
- แตกฉานในพระไตรปิฎก -
นิพนธ์ ไตรภูมิพระร่วง (เตภูมิกถา ) วรรณกรรมทางพุทธศาสนาเล่มแรก
- ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา
โดย
ส่งเสริมการศึกษาพุทธศาสนา
จนกลายเป็นศูนย์กลาง
ส่งพระสงฆ์ไปเผยแผ่
พุทธ(ลังกาวงศ์)แคว้นใกล้เคียง ล้านนา
ให้จำลองรอยพระพุทธบาท
จากลังกามาวัดเขาพระบาทใหญ่
จัดสร้าง พระพุทธชินราช
พระพุทธชินสีห์ พระศรีศากยมุนี
- กษัตริย์องค์แรกที่บวชระหว่างครองราชย์
(วัดป่ามะม่วง )
ปรับปรุงการเขียนหนังสือไทย
วางสระเช่นเดียวกับปัจจุบัน
7. พระมหาธรรมราชาที่ 2 1911-1942
- ไม่มีใครพูดถึงอาจเพราะโกธรที่ยอมแพ้อยุธยา
- 1921-1931
สุโขทัยเป็นประเทศราชอยุธยา
8. พระมหาธรรมราชาที่ 3 (พระเจ้าไสลือไทย) 1942-1962
- เป็นหลานปู่พระเจ้าลิไทย
แต่ไม่ใช่โอรสพระมหาธรรมราชาที่ 2
- ทำสัญญาพันธมิตรกับเจ้าเมืองน่านว่าจะช่วยกันหากถูกรุกราน
9. พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล)(พระยาบานเมือง) 1962-1981
- ครองเมืองพิษณุโลก
(เมืองหลวงของสุโขทัย)
- พี่สาวของพระยาบานเมืองเป็นแม่ของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
