บุคลล (ม.3)

กฎหมายว่าด้วยความสามารถของบุคคล

ประเภทของบุคคล

Ø “บุคคล” ในทางกฎหมาย หมายถึง สิ่งซึ่งมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย ซึ่งกฎหมายจำแนกเป็น ๒ ประเภท คือ

                  1. บุคคล คือ มนุษย์ คือ มนุษย์เราโดยทั่วไป

                  2. นิติบุคล คือ สิ่งที่กฎหมายสมมติว่าเป็นบุคคลหรือยกขึ้นเป็นบุคคลเพื่อให้มีสิทธิและหน้าที่ต่าง ๆ ได้ตามกฎหมาย

บุคคลธรรมดา

การเริ่มสภาพบุคคล

สภาพบุคคลเริ่มตั้งแต่เมื่อคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก

            1. ทารกพ้นจากคลอดของมารดา

            2. อยู่รอดเป็นทารก

ทารกในครรภ์มารดาปกติยังไม่ถือว่ามีสภาพบุคคล โดยหลักจึงไม่อาจมีสิทธิใด ๆ ในทางกฎหมาย แต่

ป.แพ่งฯ มาตรา ๑๕ วรรคสอง บัญญัติว่า “ทารกในครรภ์มารดาก็สามารถมีสิทธิต่าง ๆ ได้ หากว่าภายหลังคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก”

เช่น สิทธิในการรับมรดกจากบิดาที่ตายในระหว่างที่ทารกนั้นยังอยู่ในครรภ์มารดาโดยการคลอดนี้จะต้องคลอดภายในระยะเวลา ๓๑๐ วัน นับแต่วันที่เจ้ามรดกถึงแก่ความตาย

การสิ้นสุดสภาพบุคคล

สภาพบุคคลสิ้นสุดลงเมื่อตาย ( มาตรา ๑๕ ) การตายตามกฎหมายนั้นมีอยู่ ๒ กรณี คือ

การตายตามธรรมชาติ

            หมายถึง คนสิ้นชีวิต โดยหลักจะได้แก่ ระบบการทำงานของร่างกาย ๓ ระบบ ไม่ทำงาน คือ

            1. ระบบประสาทกลาง ได้แก่ สมอง

            2. ระบบไหลเวียนโลหิต ได้แก่ หัวใจและหลอดเลือด

            3. ระบบหายใจ ได้แก่ หลอดลมและปอด

การตายโดยผลของกฎหมาย

            คือ บุคคลที่ศาลสั่งแสดงว่าเป็นคนสาบสูญ

                        การที่บุคคลถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครรู้แน่ว่าบุคคลนั้นยังชีวิตอยู่ หรือไม่ตลอดระยะเวลาห้าปี เมื่อผู้มีส่วนได้เสีย หรือพนักงานอัยการร้องขอ ศาลจะสั่งให้บุคคลนั้นเป็นคนสาบสูญ แต่ในกรณีที่มีเหตุภยันตรายจากการรบหรือสงคราม ยานพาหนะสูญหาย ระยะเวลาจะลดเหลือ ๒ ปี

นิติบุคคล

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

สมาคม มูลนิธิ  ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล ห้างหุ้นส่วนจำกัด บริษัทจำกัด

กฎหมายอื่น

กระทรวงและกรมในรัฐบาล ราชการบริหารส่วนภูมิภาค วัด

กฎหมายลายลักษณ์อักษร (ม.3)

ที่มาของกฎหมายในระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร

สืบทอดมาตั้งแต่สมัยโรมัน

มีที่มาอยู่ 3 ประการ

1) กฎหมายลายลักษณ์อักษร

2) จารีตประเพณี

        3) หลักกฎหมายทั่วไป

กฎหมายลายลักษณ์อักษรของไทย

1) ประมวลกฎหมาย

        - รวมกฎหมายเรื่องเดียวกันหรือเกี่ยวข้องกันมาบัญญัติไว้ รวมกันเป็นเรื่อง เป็นหมวด เป็นหมู่ อย่างเป็นระบบ เพื่อความสะดวกในการใช้การศึกษา

2) รัฐธรรมนูญ

        - เป็นกฎหมายแม่บท/หลักสำคัญในการกำหนดระเบียบแห่งอำนาจสูงสุด “กติกา”

3) พระราชบัญญัติ

        - มีศักดิ์สูงรองจากกฎหมายรัฐธรรมนูญ แต่ต้องอยู่ในกรอบของรัฐธรรมนูญ

        - ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติ

        - บัญญัติขึ้นเฉพาะเรื่องผิดจากประมวลกฎหมาย

4) พระราชกำหนด

        - เป็นกฎหมายที่ฝ่ายบริหารได้รับมอบหมายให้ออกกฎหมายได้ยามฉุกเฉินเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติโดยส่วนรวม  เป็นกฎหมายชั่วคราว

        - ต้องนำเข้ารัฐสภา > > ฝ่ายนิติบัญญัติได้อนุมัติเป็นพระราชบัญญัติ

        - หากรัฐสภาพไม่อนุมัติ > > พระราชกำหนดเป็นอันตกไป

5) พระราชกฤษฎีกา

        - เป็นกฎหมายที่ออกโดยฝ่ายบริหาร มีศักดิ์ต่ำกว่ากฎหมายข้างต้น

        - ต้องอาศัยอำนาจที่ได้รับมอบหมายตามพระราชบัญญัติ จึงจะออกกฎหมายได้

6) กฎกระทรวง

        - ออกโดยฝ่ายบริหาร

        - นำหลักการในกฎหมายหลัก มาขยายต่อในรายละเอียดในการปฏิบัติ

        - ออกโดยรัฐมนตรี ผู้รักษาการตามพระราชบัญญัติหรือพระราชกำหนด

7) เทศบัญญัติและกฎหมายที่ออกโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

        - จะออกได้ต้องมีพระราชบัญญัติซึ่งเป็นกฎหมายแม่บทกำหนดอำนาจไว้

                เช่น พรบ.เทศบาล, พรบ.สุขาภิบาล, พรบ.ระเบียบบริหารส่วนราชการ      ส่วนจังหวัด หรือกฎหมายพิเศษจัดตั้งองค์กรปกครองตนเอง

                        เช่น พรบ.กทม.หรือ พรบ.เมืองพัทยา

สหกรณ์ (ม.5)

สหกรณ์

ความหมาย

การรวมตัวของกลุ่มบุคคลที่มีจุดมุ่งหมายเดียวกัน ด้วยความสมัครใจ ร่วมกันรับผิดชอบและดำเนินการให้บรรลุจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้ โดยยึดหลักประชาธิปไตย ไม่มุ่งแสวงหาผลกำไร และแบ่งปันผลประโยชน์กันอย่างยุติธรรม

ลักษณะสำคัญ

1. เป็นธุรกิจ ใช้ปัจจัยการผลิต

2. รวมคนและรวมทุนด้วยความสมัครใจ

3. เพื่อช่วยเหลือตนเองและช่วยเหลือกันและกัน

4. เป็นนิติบุคคล

5. มีกฎหมายสหกรณ์และข้อบังคับสหกรณ์

ความเป็นมา

ช่วงปฎิวัติอุตสาหกรรม 18>เครื่องจักรแทนคน >ว่างงาน >เกิดความขัดแย้ง>เกิดแนวคิดการรวมกลุ่มเยอะ

ใช้อย่างจริงจังโรเบิร์ต โอเวน>ผลิตของใช้กันเอง>สภาพสังคมไม่เอื้อย้าย>ไปอินเดียนนา-อเมริกา>เลิกเพราะค่าใช้จ่ายและการต่อต้านจากสถาบัน

นายแพทย์วิลลเลี่ยม คิง>รวมกลุ่มลงทุนขายของ เจ๊งแต่ได้เป็นต้นแบบสหกรณ์ร้านค้า

เฮอร์มัน ชูลซ์>ตั้งสหกรณ์กับช่างฝีมือและพ่อค้า

ฟรีดรริก วิลเฮล์ม ไรฟ์ไฟเซน>สหกรณ์หาทุนและให้กู้ยืมกับเกษตรกร>สหกรณ์ต้นแบบของโลก

หลักการณ์ของสหกรณ์

1. ต้นแบบ มาจากสหกรณ์รอชเดล กลุ่มทอผ้าเมืองรอชเดล

2. เปิดรับสมาชิกทั่วไป

3. 1man 1vote

4. ได้เงินปันผลตามหุ้น

5. ดอกเบี้ยอัตราจำกัดตามหุ้น

6. เป็นกลางทางศาสนาและการเมือง

7. ขายตามราคาตลาดด้วยเงินสด

8. ส่งเสริมการศึกษาอบรม